Абон Генералон прокурор Собайты Григорийы разамындӕй арӕзт ӕрцыд Республикӕ Хуссар Ирыстоны Генералон прокуратурӕйы коллегийы уӕрӕхгонд ӕмбырд.
Боны фӕткы – 2024 азы Республикӕ Хуссар Ирыстоны прокуратурӕ ӕмӕ республикӕйы барадхъахъхъӕнӕг органты куысты фӕстиуджытӕ, законад ӕмӕ барвӕтк фидар кӕныны тыххӕй сӕ дарддӕры хӕстӕ.
Мадзалы архайдтой Республикӕ Хуссар Ирыстоны Президент Гаглойты Алан, Республикӕ Хуссар Ирыстоны Парламенты сӕрдар Мӕргъиты Алан, Республикӕ Хуссар Ирыстоны Сӕйраг тӕрхондоны сӕрдар Джиоты Витали ӕмӕ прокуратурӕйы оргӕнты кусджытӕ. Докладтӕ скодтой республикӕйы Генералон прокурор Собайты Григорий ӕмӕ Генералон прокуроры хӕдивӕг Къӕбулты Тигран. Сӕ докладты фӕнысан кодтой фыдракӕндты фӕкъаддӕр ӕмӕ фыдракӕндты ӕргомкӕнынад фӕбӕрзонддӕр кӕныны тенденци.Фыдракӕндты динамикӕйы бӕрӕггонд цӕуы фыдракӕндты ӕмвӕзад 11,8% – 119 фыдракӕнды фӕкъаддӕр 135 ныхмӕ, 2023 азы уыцы рӕстӕгимӕ абаргӕйӕ раргом 106 фыдракӕнды; ӕргомкӕнынады процент фӕбӕрзонддӕр 89% онг, уыимӕ стыр фыдракӕндты хуызты ӕргомкӕнынады процент дӕр-91 %. Республикӕйы прокуратурӕйы оргӕнтӕ рауадзынмӕ райстой 56 уголовон хъуыддаджы, ахицӕн сты 25 уголовон хъуыддаджы.
Экономикон, уыимӕ хъалоны фыдракӕндты фӕдсгӕрсты сӕйраг хӕс у бюджетон системӕйӕн ӕмӕ хъыгдард баййафджытӕн зиан ӕрхӕссын. 2024 азы прокуратурӕйы оргӕнтӕ баххӕст кодтой 2 427 748 сомы фӕдсгӕрсты процессы ӕмӕ фӕстиуджыты фӕстиуӕджы. Закъонтӕ ӕххӕст кӕныны фӕлгӕты министрадтӕ ӕмӕ уагдӕттӕ, бынӕттон паддзахадон хицаудзинады оргӕнтӕ, сӕ бӕрнон кусджытӕ, стӕй управленийы оргӕнтӕ ӕмӕ ӕнӕкоммерцион организациты разамонджытӕ, хыгъдон рӕстӕгмӕ прокурортӕ скодтой 262 пъланон цӕстдарды басгӕрсты. Пъланон ӕмӕ уӕлрадон сгӕрстытӕм гӕсгӕ хаст ӕрцыд 76 равдысты, 56 дзы ӕркастысты, 17 та сты ӕркасты къӕпхӕны. Прокуроры бавдыстмӕ гӕсгӕ дисциплинарон бӕрндзинад ӕрдомдта 6 бӕрнон кусӕджы.
Прокуратурӕйы оргӕнтӕм бацыд 460 сидты, уыдонӕй бӕстондӕр 260 равзæрст æрцыдысты.
Собайты Григорий йӕ доклады куыд фӕбӕрӕг кодта, афтӕмӕй хӕслӕвӕрдтӕ ӕххӕст кӕныны фӕлгӕты прокуроры кусджытӕ хыгъдон рӕстӕджы сӕххӕст кодтой стыр куыст. Ӕмткӕй прокуратурӕйы оргӕнты куыст хыгъдон рӕстӕджы банымадтой зӕрдӕмӕдзӕугӕ хъуыддагыл.
Прокуратурӕйы оргӕнтӕ ӕххӕст кодтой фæдагуырды органтæм цӕстдард, иртасыны оргӕнтӕм, закъонтӕ ӕххӕст кӕнын министрадтӕм, уагдӕттӕм, бынӕттон паддзахадон хицаудзинады оргӕнтӕм, бӕрӕг кодтой бӕрнон кусджытӕ цы уынаффӕтӕ хастой, уыдон закъонондзинад, прокуратурӕ йӕхӕдӕг ӕххӕст кодта рагагъоммӕйы фӕдсгӕрст прокуратурӕ уголовон хъуыддӕгты фӕдыл, хайад истой закъонӕвӕрӕг архайды, фидар кодтой уӕрӕсейы Федерацийы, Абхазы ӕмкусджытимӕ ӕмархайд ӕмӕ бирӕ ӕндӕртӕ.
Генералон прокурор ракуырдта, цӕмӕй, хыгъдон рӕстӕджы цы халӕн митӕ рабӕрӕг кодтой, уыдон аиуварс кӕныны цыдыл йӕ цӕст ахӕсса, уыимӕ фыстытӕ нӕ быхса, уымӕн ӕмӕ прокуроры домӕнмӕ официалон ахаст, цы халӕн митӕ рабӕрӕг кодтой, уыдон аиуварс кӕныны тыххӕй ӕххӕстӕй нивеляци кӕны, ӕвзӕрырдӕм зыны закъондзинад фидар кӕныныл, ӕмӕ фӕстагмӕ сахады граждӕнты ӕмӕ паддзахады бартӕ ӕмӕ сӕрибардзинӕдтӕ хъахъхъӕныныл.
Генералон прокурор ма уымӕй уӕлдай куыд фӕбӕрӕг кодта, афтӕмӕй хыгъдон рӕстӕджы прокуратурӕйы оргӕнты приоритеты баззад цӕстдард экологийы закъонӕвӕрынадмӕ прокуратурӕйӕн иннӕ барадхъахъхъӕнӕг оргӕнтимӕ ӕмархайды йӕ бон бацис хъӕд цӕгъдын, браконьерӕдзинад ӕмӕ ӕнӕзакъон кӕсаг ахсыны куыст дзӕвгар фӕрӕвдздӕр кӕнын ӕмӕ сӕ фӕкъаддӕр кӕнын. Собайты Григорий прокуратурӕйы бӕрнон кусджытӕн бахӕс кодта, экологийы къабазы Закъон куыд ӕххӕстгонд цӕуы, уымӕ хъус дарын, паддзахадон хицаудзинады ӕххӕстгӕнӕг оргӕнтимӕ ӕнгом ӕмархайды закъон раиртасын, ӕмӕ йӕ фӕхуыздӕр кӕныны тыххӕй фӕндӕттӕ фехъусын кӕнын.
Ӕгъдау ӕмӕ ӕдасдзинад ӕхсӕнады бындурон фидар кӕнын у фыдракӕндтӕ ӕмӕ ӕндӕр ӕгъдаухалӕнты профилактикӕ. Фыдракӕндтӕн бафӕдзӕхсыны ӕмӕ сӕ бауромыны тыххӕй Собайты Григорий фехъусын кодта ацы тематикӕйы фӕдыл ахуыртӕ кӕнын районты, горӕты прокурортимӕ ӕмӕ прокуратурӕйы оргӕнты иннӕ ӕххӕстбарджын бӕрнон кусджытимӕ. Цы зонындзинӕдтӕ райстам, уыдон практикон ӕгъдауӕй пайда кӕнын зынгӕ фӕбӕрзонддӕр кӕндзӕн нӕ ахадындзинад фыдракӕндты профилактикӕйы. Республикӕ Хуссар Ирыстоны Президент Гаглойты Алан фӕбӕрӕг кодта бӕрзонд ӕмвӕзад, йӕ хъус ӕрдардта рагагъоммӕйы фӕдсгӕрсты ӕмӕ сгӕрстыты хӕрзхъӕддзинад фӕтыхджындӕр кӕныны хъуыдцагмӕ. Гаглойты Алан куыд бахахх кодта, афтӕмӕй тӕккӕ уӕззаудӕр заманты прокуратурӕ кӕддӕриддӕр уыд Закъоны ӕмӕ закъондзинады фарс. Арфӕ ракодта службӕйы тыххӕй.